Gazlı İçecekleri Çalkalayıp Açtığımızda Neden Olağanüstü Bir Fışkırmayla Karşılaşırız?
Çalkalama sonrası gelen fışkırma, öylesine güçlüdür ve fazladır ki altındaki tezgahı ya da bulunduğunuz zemini berbat eder.
Peki bunun sebebi nedir?
Hepimizin bildiği gibi soda şişesi açıldığında hafif bir ses duyulur.
Aslında bu dışarı çıkan, karbondioksitin sesidir. Karbondioksit, şişe kapalıyken belli bir basınç altında tutulur ve uygulanan bu basınç, gazın suda çözünerek karbonik asidin sulu çözeltisini oluşturmasını sağlar.
Fakat bu durumda ortamda yalnızca karbonik asidin sulu çözeltisi değil, bir miktar da karbondioksit vardır. Çünkü karbondioksit, suda çözünerek karbonik asidi oluştururken açığa çıkan karbonik asidin bir kısmı tekrardan karbondioksite dönüşür.
Bu sırada gaz genellikle şişenin yukarı kısımlarında toplanır. Şişe açıldığında ise içindeki basınç aniden düşer ve karbondioksit genleşerek daha fazla hacim kaplamaya başlar. Şişe açıldığında çıkan sesin sebebi budur.
Ayrıca şişe çalkalandığında üst kısımlarda biriken gaz, çok sayıda küçük baloncuk şeklinde içeceğin tamamına dağılır.
Şişe açıldığında ise küçük gaz baloncukları çok hızlı bir şekilde genleşir. Örneğin kapalı bir gazlı içecek şişesinin içindeki basınç atmosfer basıncının 4 katıysa, sabit sıcaklıkta bir gazın hacminin ve basıncının ters orantılı olarak değiştiğini söyleyen Boyle Yasası’na göre, şişe açıldığında basınç 4 kat azalırken gaz baloncuklarının hacimleri 4 kat artar.
Bu baloncuklar, şişeden hızlı bir biçimde çıkmak için bir yol ararlar ve bunu yaparken patlamaya neden olacak şekilde sıvıyı, şiddetli bir şekilde iterler. Yani fışkırırlar.
